تعویض شناسنامه

شهروندان ایرانی به دلایل مختلفی نیاز به تعویض کردن شناسنامه خود دارد. تبدیل شناسنامه قدیمی به جدید و عکس دار کردن شناسنامه برای افراد ۱۵ ساله، برخی از مهم ترین آن ها هستند. در گذشته شناسنامه های ایرانی با جلد قرمز رنگ و ظاهری متفاوت صادر می شد. اما چند سالی است که شکل و شمایل شناسنامه های جدید تغییر کرده است. دارندگان شناسنامه های قدیمی باید در اسرع وقت، نسبت به تعویض این مدرک هویتی خود اقدام نمایند. این افراد باید از مدارک لازم برای تعویض شناسنامه اطلاع داشته و حین ثبت درخواست، آن ها را ارائه دهند.

افرادی هم که به تازگی وارد سن ۱۵ سالگی می شوند، از دیگر گروه های مهم متقاضی تعویض کردن شناسنامه هستند. کودکان و نوجوانان ایرانی تا سن ۱۵ سال، شناسنامه بدون عکس دارند. بنابراین با گذر از این سن، باید به دفاتر پیشخوان یا اداره ثبت احوال مراجعه کرده و درخواست شناسنامه جدید دهند. در این مقاله، توضیحات لازم را در رابطه با فرایند ثبت نام اینترنتی تعویض شناسنامه ارائه می دهیم. هم چنین به مدارک مورد نیاز، زمان و هزینه ثبت نام خواهیم پرداخت. پس با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم را به دست آورید.

همان گونه که اشاره کردیم، شناسنامه یکی از مهم ترین مدارک هویتی شهروندان ایرانی محسوب می شود. این سند مهم برای چندین دهه در ایران صادر گردیده و با تغییرات زیادی مواجه شده است. از جمله این موارد می توان به تغییر شکل و شمایل شناسنامه اشاره کرد. تا چند سال قبل، شناسنامه ها با جلد قرمز صادر می شد. اما کنون افراد باید نسبت به تعویض شناسنامه جلد قرمز با شناسنامه های جدید اقدام نمایند. این شناسنامه های جدید دارای رنگ جلد قهوه ای سوخته و در برخی موارد سبز هستند.

البته علاوه بر دارندگان شناسنامه های قدیمی، گروه های دیگری هم باید شناسنامه خود را تعویض کنند. افرادی که به تازگی وارد ۱۵ سالگی می شوند، از جمله این گروه ها به شمار می آیند. زیرا شهروندان ایرانی تا قبل از ۱۵ سال، دارای شناسنامه بدون عکس هستند. اما به محض ورود به این سن، باید شناسنامه خود را عکس دار کنند. در حال حاضر، درگاه آنلاینی تحت عنوان سامانه تعویض شناسنامه وجود ندارد. بنابراین این سوال مطرح می شود که پس از تهیه مدارک لازم برای تعویض شناسنامه قدیمی به کجا مراجعه کنیم.

در پاسخ به سوال قبل، باید بگوییم که عوض کردن شناسنامه از طریق ثبت احوال یا دفاتر پیشخوان انجام می گیرد. بنابراین متقاضیان باید مدارک لازم را به صورت کامل آماده کرده و درخواست خود را به یکی از این مراکز، ارائه دهند. ثبت نام حضوری جهت تعویض نمودن شناسنامه یک سری مراحل دارد که لازم است از آن ها مطلع باشید. اصلی ترین مراحل تعویض شناسنامه، شامل موارد زیر هستند:

•  جمع آوری مدارک:‌ در ادامه مدارک مورد نیاز را به صورت کامل بررسی خواهیم کرد.
•  مراجعه به مراجع ذی ربط: در حال حاضر، امکان عوض کردن شناسنامه از طریق شعب ثبت احوال و دفاتر پیشخوان فراهم است. بنابراین متقاضی باید حضورا به یکی از این مراکز مراجعه نماید.
•  ثبت درخواست و ارائه مدارک: پس از مراجعه به هر یک از مراکز مذکور، لازم است فرم درخواست تعویض نمودن شناسنامه را تکمیل کنید. با توجه به عدم امکان ثبت نام اینترنتی تعویض شناسنامه، متقاضی باید حضور داشته باشد. البته تکمیل فرم توسط پدر، جد پدری، مادر یا قیم برای افراد زیر ۱۸سال هم امکان پذیر است.
•  پرداخت هزینه و دریافت رسید: پس از تکمیل فرم مربوطه و ارائه تمامی مدارک لازم، درخواست شما با موفقیت ثبت خواهد شد. به این ترتیب، باید هزینه عوض کردن شناسنامه را هم پرداخت کنید. این گونه یک رسید تعویض در اختیارتان قرار می گیرد که تا زمان دریافت شناسنامه جدید، امکان استفاده از آن را دارید

با طی کردن مراحل فوق، درخواست تعویض شناسنامه با موفقیت صادر می شود. در گذشته صدور شناسنامه به یک تا دو ماه زمان نیاز داشت. اما امروزه شناسنامه ها اغلب در بازه زمانی حداکثر ۱۵ روزه صادر می گردد. اگر چه ممکن است در برخی شهرها به دلیل ترافیک بالا، این زمان مقداری بیش تر شود.

 در بخش قبل، نحوه ثبت درخواست حضوری عوض نمودن شناسنامه را توضیح دادیم. اما بسیاری از افراد، در پی اطلاع از سامانه تعویض شناسنامه هستند. در حال حاضر، هیچ سایت یا درگاه آنلاین خاصی جهت ثبت درخواست تعویض نمودن شناسنامه وجود ندارد. بنابراین متقاضیان جهت این امر، باید به یکی از شعب ثبت احوال یا دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنند. البته ممکن است در آینده، امکان ثبت نام تعویض این مدرک هویتی به صورت آنلاین هم فراهم گردد.

در این صورت، نحوه ثبت نام اینترنتی تعویض شناسنامه هم به صورت دقیق، اطلاع رسانی خواهد شد.در بخش قبل، نحوه ثبت درخواست حضوری عوض نمودن شناسنامه را توضیح دادیم. اما بسیاری از افراد، در پی اطلاع از سامانه تعویض شناسنامه هستند. در حال حاضر، هیچ سایت یا درگاه آنلاین خاصی جهت ثبت درخواست تعویض نمودن شناسنامه وجود ندارد.

بنابراین متقاضیان جهت این امر، باید به یکی از شعب ثبت احوال یا دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنند. البته ممکن است در آینده، امکان ثبت نام تعویض این مدرک هویتی به صورت آنلاین هم فراهم گردد. در این صورت، نحوه ثبت نام اینترنتی تعویض شناسنامه هم به صورت دقیق، اطلاع رسانی خواهد شد.

جهت تعویض کردن شناسنامه خود، به یک سری مدارک نیاز است. این مدارک برای تمامی متقاضیان مشابه بوده و فقط در برخی موارد خاص، تفاوت دارند. تا زمانی که تمامی مدارک مورد نیاز به صورت کامل ارائه نشوند، امکان ثبت درخواست تعویض وجود ندارد. پس لازم است افراد از این مدارک اطلاع داشته و حین مراجعه حضوری، آن ها را همراه داشته باشند. در این قسمت، مدارک لازم برای تعویض شناسنامه افراد متاهل و مجرد را بیان خواهیم کرد. بنابراین جهت جمع آوری آن ها با مشکلی مواجه نخواهید شد. مهم ترین مدارک لازم جهت عوض کردن شناسنامه، عبارتند از:

•  اصل شناسنامه قبلی: یکی از مهم ترین مدارک لازم جهت دریافت شناسنامه جدید، ارائه اصل لاشه شناسنامه قدیمی است. البته در مواردی که درخوات تعویض به دلیل مفقودی ارائه شود، نیازی به شناسنامه قبلی وجود ندارد.
•  عکس پرسنلی ۳*۴: از دیگر مدارک تعویض شناسنامه در دفاتر پیشخوان، می توان به عکس پرسنلی اشاره کرد. متقاضیان باید سه قطعه عکس ۳ * ۴ آماده کرده و حین مراجعه به دفاتر پیشخوان یا اداره ثبت احوال، ارائه دهند. البته برخی دفاتر پیشخوان امکان گرفتن عکس در دفتر را فراهم می کنند.
•  مدارک معتبر عکس دار برای شناسنامه فاقد عکس: گاهی اوقات ممکن است شناسنامه قدیمی افراد فاقد عکس باشد. در این صورت، حین ثبت نام در سامانه تعویض شناسنامه یا با روش حضوری، باید مداکر معتبر عکس دار ارائه دهند. برخی از مهم ترین مدارک معتب رعکس دار قابل قبول، شامل موارد زیر هستند: 

  * گذرنامه

  * کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت

  * کارت شناسایی کارمندان دولت

  * کارت شناسایی کارمندان دولت

  * معرفی نامه عکس دار دانش آموزان که توسط مدرسه محل تحصیل آن ها صادر شده

  اگر متقاضی هیچ یک از مدارک عکس دار فوق را نداشته باشد، برای عوض کردن شناسنامه به نیروی انتظامی معرفی خواهد شد. به این ترتیب با درخواست عکس از ارگان مربوطه و تایید آن، شناسنامه  جدید صادر می گردد .

اکنون که از مدارک لازم برای تعویض شناسنامه مطلع شدید، به راحتی می توانید آن ها را جمع آوری کنید. موضوع مهم دیگر، مربوط به زمان عوض کردن شناسنامه است. بسیاری از شهروندان با این سوال مواجه هستند که چه زمانی باید برای تعویض این مدرک هویتی اقدام کرد. در رابطه با زمان عویض نمودن شناسنامه، می توان متقاضیان را به دو گروه تقسیم بندی کرد. این گروه ها شامل دارندگان شناسنامه های قدیمی و افراد زیر ۱۵ سال هستند. زمان ثبت نام اینترنتی تعویض شناسنامه برای هر گروه، به شرح ذیل است:

افرادی که هنوز از شناسنامه های قدیمی با جلد قرمز استفاده می کنند، باید در اسرع وقت شناسنامه خود را تعویض کنند. هیچ محدودیت زمانی برای این گروه ها وجود ندارد. بنابراین در هر روز کاری با مراجعه به نهادهای ذی ربط، امکان ثبت درخواست تعویض را خواهند داشت. تا کنون الزامی جهت عوض کردن شناسنامه های قدیمی ارائه نشده است. اما عدم تعویض شناسنامه می تواند در آینده شما را با چالش مواجه سازد. پس بهتر است در اسرع وقت این کار را انجام دهید.

افرادی که زیر ۱۵ سال سن دارند، از شناسنامه های بدون عکس استفاه می کنند. این گروه ها به محض رسیدن به سن ۱۵ سالگی، می توانند درخواست شناسنامه جدید خود را ارائه دهند. بنابراین تا قبل از سن ۱۵ سال، امکان عوض کردن شناسنامه برای این دسته از متقاضیان وجود ندارد.

هزینه عوض کردن شناسنامه در سال ۱۴۰۳، برابر ۵۰ هزار تومان است. با توجه به عدم راه اندازی سامانه تعویض شناسنامه، این هزینه حین مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان پرداخت می گردد. البته دقت داشته باشید که هزینه تعویض این مدرک هویتی در مراحل بعدی، بیش تر می شود. یعنی اگر فردی برای بار دوم قصد تعویض نمودن شناسنامه را داشته باشد، باید ۱۰۰ هزار تومان بپردازد. هزینه تعویض برای بار سوم ۱۵۰ هزار تومان است. این میزان برای مرحله چهارم و بعد از آن، ۳۵۰ هزار تومان محاسبه می گردد.

همان طور که گفتیم، در حال حاضر امکان ثبت نام اینترنتی تعویض شناسنامه وجود ندارد. زیرا سامانه خاصی جهت این امر در نظر گرفته نشده است. در همین راستا، امکان استعلام وضعیت فرایند تعویض هم به صورت آنلاین فراهم نیست. بنابراین متقاضیان برای پیگیری روند عوض کردن شناسنامه خود باید حضورا به ثبت احوال یا دفاتر پیشخوان مراجعه کنند. البته در صورت صدور شناسنامه، امکان پیگیری آن از طریق پست هم وجود دارد. بدین منظور، می توانید از طریق سایت پست به نشانی www.post.ir اقدام کرده یا حضورا به یکی از شعب مراجعه نمایید.