طی سال های اخیر، جمعیت عظیمی از تبعه افغانستان به دلیل شرایط نامناسب این کشور برای زندگی از جمله جنگ و نا امنی، به کشور ایران مهاجرت کرده اند. بسیاری از خدمات و امکانات در ایران مانند اخذ گواهینامه، خرید ماشین و موارد این چنینی دیگر، تنها در صورت برخورداری از مدارک هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی قابل دسترسی می باشند. در همین راستا، اکثر مهاجران در پی اطلاع از نحوه دریافت شناسنامه ایرانی برای اتباع افغانی هستند تا بتوانند مراحل مورد نیاز را طی کرده و شناسنامه و هویت ایرانی دریافت نمایند. در نتیجه، مشابه شهروندان ایرانی بتوانند از خدمات و امکانات عمومی مختلف قابل ارائه در ایران، بهره مند شوند.
قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، امکان دریافت شناسنامه ایرانی برای اتباع را فراهم کرده است. منتهی شرایط خاصی جهت این امر تعریف کرده که متقاضیان باید واجد تمامی این شرایط باشند. از جمله مهم ترین شرایط لازم جهت اخذ شناسنامه ایرانی مطابق با قانون جدید برای اتباع افغانی ۱۴۰۳، می توان به داشتن تابعیت ایرانی، سن ۱۸ سال تمام، عدم ارتکاب جنایت در هیچ مملکتی و داشتن سابقه سکونت لازم اشاره کرد. آن دسته اتباع افغانی که تمامی شرایط تعیین شده در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران برای دریافت شناسنامه را دارا باشند، می توانند با مراجعه به ادارات مربوطه، درخواست خود را جهت اخذ شناسنامه و هویت ایرانی ارائه دهند. با توجه به این که بسیاری از تبعه افغانستانی برای سال ها در ایران زندگی کرده و اکنون قصد دریافت شناسنامه را دارند، در این مقاله نحوه گرفتن شناسنامه ایرانی برای اتباع خارجی به ویژه مهاجران افغانی را بیان خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید تا اطلاعات جامعی در این زمینه به دست آورید.
قانون جدید ثبت نام شناسنامه اتباع افغانی ۱۴۰۳
شرایط خاص افغانستان طی سال های گذشته از جمله جنگ و ناامنی، باعث شده تا بسیاری از شهروندان این کشور برای زندگی به کشورهای دیگر مهاجرت کنند. بخش قابل توجهی از این افراد ایران را به عنوان مقصد انتخاب می کنند. با توجه به این که استفاده از خدمات و امکانات زیادی در ایران نیاز به شناسنامه دارند، امکان ثبت نام شناسنامه اتباع افغانی برای این گروه ها فراهم شده است. این موضوع در برخی از مواد قانون مدنی و دیگر مصوبات قانونی کشور مورد بررسی قرار گرفته تا شرایط برای اتباع متقاضی اخذ شناسنامه مشخص باشد. اکثر قوانین مربوطه طی سال های گذشته تصویب گردیده و برای چندین سال مورد استناد قرار گرفته اند. برخی از مصوبات قانونی هم مربوط به چند سال اخیر بوده اند. به هر حال، قوانین جدیدی در سال ۱۴۰۳ جهت صدور شناسنامه برای اتباع مصوب نشده و فرایند صدور شناسنامه ایرانی برای اتباع افغانی مطابق قوانین قبلی و با روشی مشابه انجام می گیرد. برخی از مهم ترین قوانین این حوزه، عبارتند از:
- قانون تعیین تكلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی (غیر ایرانی) (مصوب سال ۱۳۸۵) و اصلاحیه آن (مصوب سال ۱۳۹۸)
- قانون ثبت احوال و آیین نامه آن مصوب سال ۱۳۵۵
- مواد ۹۷۶ تا ۹۹۱ قانون مدنی
- آیین نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی مصوب سال ۱۳۹۹
اکثر قوانین و مصوبات فوق طی سال های گذشته هم جهت صدور شناسنامه برای اتباع خارجی از جمله افغانستانی مورد استفاده قرار می گرفتند. بنابراین متقاضیان به جای پیگیری قانون جدید برای اتباع افغانی ۱۴۰۳، باید از شرایط، مدارک لازم و مراحل ثبت درخواست مطلع بوده و اقدامات لازم برای اخذ شناسنامه ایرانی را مطابق قوانین موجود انجام دهند.
سایت ثبت نام شناسنامه ایرانی اتباع
همان گونه که اشاره کردیم، قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران و دیگر مصوبات قانونی کشور، امکان اخذ شناسنامه ایرانی برای اتباع را فراهم ساخته اند. در همین راستا، بسیاری از متقاضیان دنبال اطلاع از سایت ثبت نام شناسنامه ایرانی اتباع هستند تا بتوانند درخواست خود را به صورت غیر حضوری ارائه دهند. در این رابطه باید بگوییم که تمامی فرایندهای گرفتن شناسنامه ایرانی برای اتباع خارجی به صورت حضوری و از طریق ادارات مربوطه انجام می گیرد و هیچ سامانه ای جهت ثبت درخواست آنلاین، راه اندازی نشده است. اتباع خارجی از جمله تبعه افغانستانی که قصد دریافت شناسنامه ایرانی را دارند، باید درخواست خود را از طریق فرمانداری یا استانداری، به وزارت امور خارجه ایران ارسال کنند. در صورت تایید درخواست، متقاضی می تواند مراحل ثبت نام شناسنامه اتباع افغانی را یکی پس از دیگری طی کرده و این مدرک هویتی مهم را دریافت نماید. در ادامه شرایط و نحوه ثبت نام شناسنامه ایرانی برای این گروه ها را بررسی خواهیم کرد.
گرفتن شناسنامه ایرانی برای اتباع خارجی
با توجه به عدم وجود سایت اخذ شناسنامه اتباع و پیچیدگی های روش حضوری ارائه درخواست شناسنامه ایرانی برای اتباع افغانی نسبت به شیوه آنلاین، متقاضیان قبل از هر چیز باید اطلاعات کاملی در رابطه با مدارک لازم، شرایط مورد نیاز و مراحل انجام این کار داشته باشند. این گونه جهت انجام مراحل اخذ تابعیت ایرانی و دریافت شناسنامه، با مشکلی مواجه نخواهند شد. از آن جایی که بسیاری از اتباع خارجی به ویژه شهروندان افغانستانی برای چندین سال در ایران زندگی کرده و قصد دریافت شناسنامه را دارند، در این قسمت شرایط، مدارک لازم و مراحل ثبت درخواست شناسنامه را بر اساس قانون جدید برای اتباع افغانی ۱۴۰۳، به صورت کامل بیان کرده ایم.
شرایط اخذ شناسنامه ایرانی برای اتباع
تبعه افغانستان و دیگر کشورهای خارجی برای دریافت شناسنامه ایرانی، باید یک سری شرایط را داشته باشند که در قانون مدنی و دیگر مصوبات قانونی کشور، به آن ها اشاره شده است. افرادی که هر یک از این شرایط مورد نیاز را نداشته باشند، نمی توانند جهت دریافت شناسنامه ثبت نام کنند. برخی از مهم ترین شرایط در نظر گرفته شده جهت گرفتن شناسنامه ایرانی برای اتباع خارجی به ویژه تبعه افغانستانی، به شرح ذیل می باشند:
- برخورداری از شرایط سنی ۱۸ سال تمام
- سکونت به صورت پنج سال اعم از متوالی یا متناوب در ایران (لازم به ذکر است که شرط اقامت برای افرادی که به امور عام المنفعه در ایران پرداخته باشند و هم چنین اشخاصی که دارای عیال ایرانی بوده و از او اولاد دارند یا دارای مقامات عالی علمی و متخصص در امور عام المنفعه هستند، با تصویب هیات وزیران، حذف شده است.)
- عدم سوء سابقه متقاضی ثبت نام شناسنامه اتباع افغانی اعم از ارتکاب جنحه و جنایت در هیچ مملکتی و عدم فرار از خدمت نظامی
- برخورداری از توانایی، شغل یا سرمایه مادی کافی برای تامین هزینه های زندگی خود در ایران
مدارک لازم برای اخذ شناسنامه ایرانی
افرادی که تمامی شرایط مورد نیاز را داشته باشند، باید مدارک لازم را بررسی کنند. زیرا برای ثبت درخواست شناسنامه ایرانی هم متقاضیان باید مدارک مشخصی را تهیه و به سازمان ها و ادارات مربوطه، ارائه دهند. این مدارک لازم جهت ثبت درخواست شناسنامه ایرانی برای اتباع افغانی، شامل موارد زیر هستند:
- سند کسب تابعیت ایران صادره از امور خارجه
- گواهی تولد اتباع خارجی
- عکس پرسنلی سه در چهار
- اصل معرفی نامه صادره از مقامات انتظامی، شناسنامه مرد ایرانی و سند ازدواج کاغذی یا سند ازدواج الکترونیکی (در مواردی که تبعه افغانی به واسطه ازدواج با مرد ایرانی، متقاضی صدور شناسنامه است.)
- اصل مدارک هویتی پدر و مادر، سند تابعیت و معرفی نامه از اداره تابعیت و امور پناهندگان وزارت امور خارجه (در مواردی که متقاضی افغانی، فرزند حاصل ازدواج مادر ایرانی و پدر افغانستانی است.)
- کلاسه اثر انگشتان مطابق قانون جدید برای اتباع افغانی ۱۴۰۳
- نامه اداره تابعیت وزارت امور خارجه مبنی بر مشمول بودن متقاضی وفق بند ۵ ماده ۹۷۶ قانون مدنی (برای متقاضیان مشمول این ماده.)
مراحل ثبت درخواست شناسنامه برای اتباع
اتباع خارجی متقاضی دریافت شناسنامه ایرانی پس از اطمینان از واجد شرایط بودن و تهیه مدارک لازم، می توانند درخواست خود را به صورت حضوری ارائه دهند. مراحل اصلی و لازم جهت ثبت درخواست و گرفتن شناسنامه ایرانی برای اتباع خارجی، عبارتند از:
- تشکیل پرونده در استانداری های محل اقامت متقاضی در سراسر کشور (دفتر امور اتباع و مهاجرین خارجی) یا در اداره تابعیت، امور پناهندگان و مهاجرین
- طرح درخواست در کمیسیون ماده ۳ نظام نامه تابعیت
- استعلام از پلیس ناجا در صورت توافق کمیسیون ماده ۳ نظام نامه و وصول تصدیق نامه پلیس
- بررسی درخواست در هیات وزیران
- شرکت در آزمون قانون اساسی و سوگند در صورت توافق هیات وزیران
- تحویل مدارک خارجی به وزارت خارجه
- اخذ سند تابعیت و معرفی به ثبت احوال جهت صدور شناسنامه
- مراجعه حضوری متقاضی به ادارات ثبت احوال
- بررسی صحت مدارک توسط کارشناس و اخذ کلاسمان اثر انگشتان از وی
- تایید درخواست، تهیه سند هویتی و صدور شناسنامه برای متقاضی
شناسنامه برای اتباع متولدین ایران
ثبت نام شناسنامه اتباع افغانی متولد ایران خیلی ساده تر است. فرزندانی که دارای پدر و مادر خارجی بوده و در ایران متولد می شوند، می توانند تقاضای تابعیت ایرانی دهند. به این ترتیب، سند تابعیت ایران را دریافت کرده و می توانند از تمامی خدمات قابل استفاده برای شهروندان ایرانی، بهره مند شوند. پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام هم امکان ثبت درخواست شناسنامه و دریافت آن را خواهند داشت. البته امکان دریافت شناسنامه ایرانی برای اتباع افغانی متولد ایران با مادر ایرانی، زیر ۱۸ سال هم وجود دارد.
صدور شناسنامه برای فرزندان اتباع خارجی
اتباع تمامی کشورهای خارجی در صورت برخورداری از شرایط اعلام شده در قانون مدنی و دیگر مصوبات قانونی جمهوری اسلامی ایران، امکان دریافت شناسنامه ایرانی را برای فرزندان خود خواهند داشت. اخذ تابعیت ایران، مهم ترین شرایط لازم جهت این امر می باشد که اتباع متقاضی قبل از هر چیز، باید اقدامات لازم را در این رابطه انجام دهند. در بخش های قبل، شرایط و مدارک مورد نیاز و مراحل صدور شناسنامه برای اتباع خارجی را بررسی کرده ایم.
نتیجه گیری: قانون جدید برای اتباع افغانی ۱۴۰۳، امکان دریافت تابعیت و شناسنامه ایرانی آن ها را فراهم کرده است. به این ترتیب، آن دسته اتباع افغانی که چندین سال در ایران سکونت داشته و قصد دریافت شناسنامه و مدارک هویتی معتبر را دارند، با مراجعه حضوری به ادارات مربوطه و ارائه مدارک لازم، می توانند درخواست دریافت شناسنامه را ثبت کنند. این گروه ها باید واجد تمامی شرایط اعلام شده در قانون مدنی کشور باشند در غیر این صورت، امکان گرفتن شناسنامه ایرانی برای اتباع خارجی به ویژه تبعه افغانستانی، وجود نخواهد داشت.
1- مهم ترین شرایط لازم جهت اخذ شناسنامه ایرانی مطابق با قانون جدید برای اتباع افغانی چیست؟
داشتن تابعیت ایرانی، سن ۱۸ سال تمام، عدم ارتکاب جنایت در هیچ مملکتی و داشتن سابقه سکونت
تمامی فرایندهای گرفتن شناسنامه ایرانی برای اتباع خارجی به صورت حضوری و از طریق ادارات مربوطه انجام می گیرد و هیچ سامانه ای جهت ثبت درخواست آنلاین، راه اندازی نشده است.
3- فرزندانی که دارای پدر و مادر خارجی بوده و در ایران متولد می شوند، به چه صورت می توانند برای گرفتن شناسنامه اقدام کنند ؟
این افراد می توانند تقاضای تابعیت ایرانی دهند و پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام هم امکان ثبت درخواست شناسنامه و دریافت آن را خواهند داشت.