کارمزد دستگاه کارتخوان ۱۴۰۳

کارمزد دستگاه کارتخوان ۱۴۰۳ نوع جدیدی از کارمزد می باشد که به منظور جبران برخی از هزینه های تراکنش های بانکی با استفاده از این دستگاه ها، تصویب شده است. بر اساس بخشنامه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، قانون مربوط به کارمزد دستگاه های کارتخوان از روز یک شنبه ۴ تیر ماه 1403 اجرایی می شود. به این ترتیب، تمامی دارندگان دستگاه های پوز حین انجام تراکنش بانکی مشمول کارمزد خواهند شد. البته دقت داشته باشید که این کارمزد به دارندگان کارت های بانکی مربوط نمی شود. به عبارت دیگر مردم، مشتریان و افرادی که با استفاده از کارت خود نسبت به خرید یا پرداخت وجه با دستگاه کارتخوان اقدام می کنند، مشمول کارمزد دستگاه pos نخواهند بود. بلکه این مبلغ به صورت مشترک از بانک صادر کننده کارت، بانک پذیرنده یا همان حساب پشت کارتخوان و پذیرنده تراکنش یا فروشگاه دریافت می گردد. به این ترتیب، هم بانک ها و هم فروشگاه های مشمول این طرح باید نسبت به پرداخت کارمزد استفاده از دستگاه های کارتخوان اقدام نمایند.

تا قبل از ارائه طرح کارمزد دستگاه پوز توسط بانک مرکزی، نظام کارمزدی در شبکه پرداخت کشور حدود ۱۱ سال بدون تغییر باقی مانده بود. در این نظام، بخش قابل توجهی از کارمزد مربوط به شبکه پرداخت توسط بانک ها واریز می شد. قسمتی از این مبلغ را هم پذیرندگان به عهده داشتند. اما بخش نامه مربوط به کارمزد دستگاه کارتخوان که توسط بانک مرکزی ابلاغ شده، تا حدودی این معادلات را به هم می زند. به این ترتیب، فروشگاه ها به عنوان یکی ذی نفعان اصلی تراکنش های شبکه پرداخت هم در واریز کارمزد سهیم خواهند شد. با توجه به این که این بخش نامه بانک مرکزی به تازگی ارائه شده و مدت زیادی از اجرایی شدن کارمزد دستگاه های پوز نمی گذرد، بسیاری از دارندگان دستگاه های کارتخوان هنوز اطلاعات زیادی در این رابطه ندارند. به همین خاطر، در ادامه به هزینه کارمزد دستگاه کارتخوان ، میزان این کارمزد و نحوه واریز آن می پردازیم تا اطلاعات کاملی در این زمینه به دست آورید. با ما همراه باشید.

همان گونه که اشاره کردیم، بر اساس بخش نامه جدید بانک مرکزی در رابطه با نظام کارمزدی شبکه پرداخت، دارندگان دستگاه های کارتخوان هم ملزم به واریز این کارمزد خواهند بود. در واقع، این کارمزد به صورت مشترک توسط بانک صادرکننده کارت، بانک پشت کارتخوان یا پذیرنده و فروشگاه پذیرنده پرداخت خواهد شد. اما سوال مهمی که در این باره وجود دارد، مبلغ کارمزد دستگاه کارتخوان ۱۴۰۳ است. در این رابطه باید بگوییم که میزان کارمزد دستگاه های پوز برای فروشگاه هایی که از این دستگاه ها استفاده می کنند به صورت دقیق محاسبه و اعلام شده است. بر این اساس، میزان کارمزد هر تراکنش از طریق دستگاه های کارتخوان تا سقف ۶ میلیون ریال یا ۶۰۰ هزار تومان ثابت بوده و ۱۲۰ تومان در نظر گرفته شده است. پس هر تراکنشی که تا سقف ۶۰۰ هزار تومان با استفاده از دستگاه های مشمول کارمزد دستگاه pos انجام گیرد، مستقل از این که مبلغ آن چه قدر بوده است، مشمول ۱۲۰ تومان کارمزد خواهد شد.

اما روش محاسبه کارمزد دستگاه های پوز برای مبالغ بیش از ۶۰۰ هزار تومان متفاوت بوده و بر اساس یک فرمول مشخص، انجام می گیرد. طبق بخش نامه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مبلغ کارمزد برای هر تراکنش بالای ۶۰۰ هزار تومان، ۲ صدم درصد یا ۲ ده هزارم (۰.۰۰۰۲) مبلغ همان تراکنش است. برای مثال، در صورتی که تراکنشی با مبلغ ۱۰ میلیون تومان انجام گیرد، کارمزد دستگاه کارتخوان برای این تراکنش ۲ صدم درصد ۱۰ میلیون یعنی ۲ هزار تومان خواهد بود. ذکر این نکته هم الزامی است که مبلغ کارمزد برای تراکنش هایی که با استفاده از دستگاه پوز انجام می شوند دارای یک سقف مشخص است. این سقف هم ۴ هزار تومان در نظر گرفته شده و حتی با افزایش میزان تراکنش، مبلغ کارمزد از این مقدار بیش تر نخواهد شد. بنابراین فروشگاه هایی که از دستگاه های کارتخوان استفاده می کنند، باید برنامه ریزی های لازم را بر اساس این روش محاسبه هزینه کارمزد دستگاه کارتخوان انجام دهند.

حال که اطلاعات لازم را در رابطه با شیوه محاسبه کارمزد دستگاه های کارتخوان به دست آوردید، می دانید که این میزان برای هر مبلغ تراکنش به چه صورت محاسبه خواهد شد. اما باید دقت داشت باشید که برخی گروه ها و مشاغل از پرداخت این نوع کارمزد معاف هستند. اولین گروه، دارندگان کارت های بانکی هستند که نسبت به خرید از فروشگاه ها با دستگاه پوز اقدام می کنند. در واقع، کارمزد دستگاه کارتخوان ۱۴۰۳ از دارندگان کارت های بانکی صفر است. علاوه بر دارندگان کارت ها، برخی پذیرندگان یعنی فروشنده ها هم معاف از پرداخت کارمزد بوده و تا اطلاع ثانوی از آن ها کارمزد دریافت نمی شود. دلیل اصلی معافیت برخی فروشگاه ها و پذیرندگان از پرداخت کارمزد دستگاه های کارتخوان، خرد بودن معاملات آن ها و نقش مهم آن ها در تامین کالاهای اساسی می باشد. اگر چه در ابتدا فقط صنف نانوایی، سوپر مارکت ها و درگاه های پرداخت اینترنتی از پرداخت کارمزد دستگاه pos معاف شدند، اما در ادامه این لیست ویرایش شد.

بر اساس بخش نامه نهایی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، از روز ۴ تیر ماه تمامی پذیرندگان و فروشگاه های مختلف به استثنای چند مورد، مشمول کارمزد استفاده از دستگاه کارتخوان می باشند. این موارد استثناء که تا اطلاع ثانوی نیازی به پرداخت کارمزد دستگاه کارتخوان ندارند، عبارتند از:

اگر چه بر اساس بخش نامه جدید بانک مرکزی قسمتی از هزینه کارمزد دستگاه کارتخوان از ۴ ام تیر ماه سال 1403 توسط پذیرندگان پرداخت می شود، اما هم چنان بخش قابل توجهی از آن بر عهده شبکه بانکی و بانک پذیرنده است. در وهله اول، بخشی از هزینه کارمزد تراکنش های شبکه پرداخت را پذیرندگان بر عهده گرفته اند. مابقی این مبلغ هم بین بانک پذیرنده یا بانک پشت دستگاه کارتخوان، بانک صادرکننده کارت و فروشگاه تقسیم می شود. به این ترتیب، شبکه بانکی هم چنان اصلی ترین پرداخت کننده کارمزد دستگاه کارتخوان ۱۴۰۳ محسوب می شود. ذکر این نکته هم الزامی است که بخش قابل توجهی از مشاغل، از پرداخت کارمزد معاف شده اند. این موارد عمدتا شامل مشاغلی هستند که معاملات آن ها خرد بوده یا نیازهای اساسی مردم را تامین می کنند. در همین راستا، کارمزد تراکنش بیش تر مشاغلی را شامل می شود که تراکنش های آن ها درشت بوده و کارمزد مربوطه بخش بسیار کوچکی از تراکنش ها را تشکیل می دهد.

بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، کارمزد دستگاه pos برای مشاغلی که مشمول این قانون باشند جهت تراکنش های زیر ۶۰۰ هزار تومان ثابت بوده و ۱۲۰ تومان محاسبه می شود. این میزان برای تراکنش های با مبلغ بیش از ۶۰۰ هزار تومان هم ۲ صدم درصد مبلغ همان تراکنش و تا سقف ۴ هزار تومان خواهد بود. با این حال، بانک ها می توانند به همه مشتریان خود تا سقف ۳۰ درصد تخفیف دهند. این میزان تخفیف برای افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور، مستمری بگیران و مددجویان کمیته امداد امام خمینی تا سقف ۱۰۰ درصد هم امکان پذیر است. هم چنین، بانک ها می توانند نسبت به اعمال ۴۰ درصد تخفیف برای کارمزد دستگاه کارتخوان شرکت های دانش بنیان اقدام نمایند. این نرخ های پایین تر کارمزد به منظور ایجاد فضای رقابتی بین بانک ها و ارائه خدمات با کیفیت تر به افراد جامعه در نظر گرفته شده است. بنابراین اجباری در آن نبوده و بانک ها در صورت تمایل به تخفیف، می توانند آن را اعلام کنند. 

از جمله مهم ترین سوالات کاربران در رابطه با کارمزد دستگاه های کارتخوان، مربوط به نحوه پرداخت آن ها است. در واقع می خواهند بدانند که هزینه کارمزد دستگاه کارتخوان را باید به چه صورتی پرداخت کنند تا در ادامه مشمول جریمه نشوند. در این رابطه باید بگوییم که کارمزد دستگاه های پوز حین انجام هر تراکنش، به صورت مستقیم از حساب متصل به دستگاه کارتخوان واریز می شود. پس نیازی به انجام اقدامات مستقل جهت این امر وجود ندارد. ذکر این نکته هم الزامی است که برخی فروشگاه ها و پذیرندگان از زمان اجرایی شدن این طرح، تقاضای درخواست وجه نقد از مشتریان خود داشته یا کارتخوان ها را جمع آوری می کنند. این اقدامات فاکتورهای بارز پولشویی و دور زدن طرح کارمزد دستگاه کارتخوان ۱۴۰۳ محسوب می شوند. از این رو در صورت ارسال گزارش و تایید اقدامات مذکور، فروشگاه های خاطی با جرایم گوناگونی رو به رو می شوند. مراجعین در صورت مشاهده چنین اقداماتی از فروشگاه ها، امکان ثبت گزارش تخلف را خواهند داشت.