استعلام زندانی

در حال حاضر، امکان استعلام زندانیان خارج از کشور یا داخل کشور برای متقاضیان فراهم شده است. اما شرایط آن مقداری پیچیده بوده و همه افراد امکان استعلام را نخواهند داشت. بلکه فقط افراد درجه یک خانواده شخص می توانند وضعیت آن را استعلام بگیرند. پدر، مادر، همسر و فرزندان، خواهر، برادر و پدر و مادر همسر، اقوام نزدیک و درجه یک شخص محسوب می شوند. این گروه با مراجعه به سازمان زندان ها، امکان استعلام زندانی با کد ملی را خواهند داشت. البته اگر در کلانتری پرونده تشکیل شده باشد، امکان استعلام از طریق پلیس آگاهی هم وجود دارد.

اما گاهی اوقات ممکن است سایر افراد غیر از خانواده درجه یک، دنبال شخص خاصی باشند. این گروه ها جهت اطلاع از زندانی بودن فرد مد نظر، باید حکم قضایی دریافت کنند. این گونه می توانند از طریق سازمان زندان ها، استعلامات لازم را انجام دهند. تا این لحظه، سایت یا برنامه استعلام سابقه زندان ایجاد نشده است. بنابراین متقاضیان در صورت برخورداری از شرایط لازم، فقط به صورت حضوری می توانند وضعیت زندانی بودن افراد را استعلام بگیرند. در این مقاله، نحوه استعلام وضعیت زندانی بودن افراد در زندان های داخل و خارج کشور را بررسی خواهیم کرد.

با توجه به پیشرفت تکنولوژی، سامانه های متعددی جهت ارائه خدمات آنلاین به مردم ایجاد شده است. در همین راستا، افراد زیادی با این سوال مواجه هستند که آیا سامانه استعلام زندانی هم وجود دارد یا خیر. در این رابطه باید بگوییم که فرایند استعلام وضعیت زندانیان به دلیل حساسیت بالا، فقط به صورت حضوری انجام می گیرد. در واقع، هیچ گونه سایت یا اپلیکیشن خاصی برای عموم مردم جهت استعلام وضعیت زندانیان ایجاد نشده است. از این رو کسانی که قصد اطلاع از زندانی بودن سایر افراد را دارند، باید حضورا به سازمان زندان ها مراجعه کنند.

البته دقت داشته باشید که سامانه اینترنتی استعلام زندانی، برای مراکز پلیس آگاهی و سازمان زندان ها فعال است. با ای حال، امکان دسترسی و ورود به آن برای سایر افراد جامعه وجود ندارد. در واقع این سامانه یک سایت سازمانی ویژه جهت اشتراک گذاری و جمع آوری اطلاعات زندانیان است. زمانی که افراد واجد شرایط به سازمان زندان ها مراجعه کنند، فرایند استعلام از طریق همین سامانه برای شان انجام می گیرد. توجه کنید که برای استعلام زندانیان خارج از کشور هم سامانه خاصی وجود ندارد. در این گونه موارد، متقاضیان باید از طریق وزارت امور خارجه اقدام نمایند.

در بخش قبل توضیح دادیم که سایت یا اپلیکیشن خاصی برای استعلام وضعیت زندانی بودن افراد وجود ندارد. با این حال، افراد می توانند از طریق مراجعه حضوری به سازمان زندان ها، استعلامات لازم را دریافت نمایند. البته دقت داشته باشید که امکان استعلام برای هر کسی فراهم نخواهد بود. بلکه تنها افراد واجد شرایط می توانند نسبت به استعلام زندانی با کد ملی اقدام کنند. از جمله افراد واجد شرایط، می توان به خانواده درجه یک زندانی اشاره کرد. در ادامه، نحوه استعلام وضعیت زندانی توسط خانواده درجه یک او و سایر افراد را توضیح خواهیم داد.

معمولا زمانی که شخصی به زندان منتقل می شود، امکان تماس و ارتباط تلفنی با خانواده را دارد. بنابراین می تواند آن ها را از زندانی شدن خود مطلع سازد. اما گاهی اوقات این شرایط فراهم نبوده یا زندانی از این کار امتناع می کند. در موارد این چنینی، خانواده امکان استعلام وضعیت وی را خواهند داشت. با توجه به عدم توسعه برنامه استعلام سابقه زندان، متقاضیان باید حضورا به سازمان زندان ها مراجعه نمایند. این گونه با ارائه کد ملی شخص مد نظر، می توانند بفهمند که وی در زندان حضور دارد یا خیر.
البته گاهی اوقات امکان استعلام وضعیت زندانی از طریق پلیس آگاهی هم فراهم است. در این صورت، دیگر لازم نیست خانواده درجه یک شخص به سازمان زندان ها مراجعه کنند. امکان استعلام وضعیت زندانی از طریق پلیس آگاهی، زمانی فراهم است که در کلانتری برای او پرونده تشکیل شده باشد. با توجه به عدم ایجاد سامانه استعلام زندانی، خانواده درجه یک هم باید به صورت حضوری این کار را انجام دهد. اشخاص خانواده درجه یک شخص که امکان استعلام وضعیت زندانی و ملاقات وی را دارند، شامل موارد زیر هستند:

•  پدر و مادر
•  برادر و خواهر
•  همسر و فرزندان
•  پدر و مادر همسر

علاوه بر خانواده درجه یک شخص زندانی، سایر افراد هم امکان استعلام وضعیت او را دارند. با این حال، شرایط برای آن ها دشوارتر است. کسانی که بدون خویشاوندی درجه یک قصد استعلام وضعیت زندانی را داشته باشند، باید حکم آن را دریافت نمایند. جهت این امر، باید به شورای اجرای احکام مراجعه نموده و با ارائه عدله صحیح، حکم استعلام زندانی را دریافت نمایید. پس از صدور حکم، متقاضی می تواند به سازمان زندان ها مراجعه نموده و وضعیت زندانی بودن شخص را استعلام نماید. در این صورت هم استعلام وضعیت زندانی، فقط به صورت حضوری امکان پذیر است.

همان طور که اشاره کردیم، تا کنون هیچ سایت یا اپلیکیشنی برای استعلام وضعیت زندانی بودن افراد ایجاد نشده است. بنابراین افراد نمی توانند به صورت اینترنتی و آنلاین، از زندانی بودن شخص خاصی مطلع شوند. این شرایط برای استعلام و آگاهی از سابقه زندان افراد هم مشابه است. زیرا اپلیکیشن خاصی تحت عنوان برنامه استعلام سابقه زندان وجود ندارد. برای اطمینان از این موضوع، بهتر است از طرف مقابل بخواهید گواهی سوء پیشینه خود را ارائه دهد. یا این که مطابق روش هایی که در بخش قبل ارائه کردیم، استعلام سابقه زندان را از سازمان زندان ها دریافت کنید.

استعلام وضعیت زندانیان خارج از کشور، به مراتب دشوارتر از این کار برای زندانیان داخلی است. زیرا وزارت امور خارجه هم خود راه های مطمئن و زیادی جهت اطلاع از این موضوع پیش رو ندارد. معمولا وزارت خارجه به سه روش زیر، از زندانی شدن تبعه ایرانی در خارج کشور مطلع می شود:

•  ارائه خبر دستگیری توسط خانواده متهم
•  اعلام مقامات محل بازداشت شخص
•  انتشار خبر از سوی خبرگزاری های جهان

متقاضیان جهت استعلام زندانیان خارج از کشور، باید به وزارت امور خارجه یا دفاتر آن در استان ها مراجعه کنند. اگر وزارت خارجه از موضوع مطلع باشد، اطلاعات لازم را ارائه خواهد داد. در غیر این صورت، همکاری لازم را با خانواده جهت کسب اطلاعات بیش تر انجام می دهد.