انتقال حقوق متوفی به همسر

به طور کلی، حقوق بگیران را می توان به سه دسته کارگران، کارمندان کشوری و نیروهای مسلح تقسیم بندی کرد. حقوق و مستمری بازنشستگی گروه اول یعنی کارگران بیمه شده سازمان تامین اجتماعی، توسط این سازمان پرداخت می شود. حقوق و مستمری کارکنان دولت توسط صندوق بازنشستگی کشور واریز می شود. نیروهای مسلح هم اغلب از طریق صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) مستمری دریافت می کنند. فرایند انتقال حقوق متوفی به همسر نیروهای مسلح، تامین اجتماعی و کشوری، همگی نیاز به انجام یک سری مراحل قانونی دارند. بنابراین همسر متوفی باید این مراحل را طی کند.

در صورت فوت مرد، ۵۰ درصد حقوق به زن انتقال می یابد. ۲۵ درصد به فرزند پسر متوفی و ۲۵ درصد هم مربوط به فرزند دختر او خواهد بود. البته به شرط آن که پسر زیر ۱۸ سال یا در حال تحصیل باشد. هم چنین، دختر نباید ازدواج کرده باشد. در غیر این صورت، ۱۰۰ درصد حقوق متوفی مرد به زن او انتقال می یابد. انتقال حقوق متوفی زن به شوهر هم تنها در صورتی امکان پذیر است که شوهر تحت تکفل او بوده باشد. در این مقاله، نحوه انتقال حقوق متوفی به همسر را بررسی خواهیم کرد.

جهت انتقال حقوق شخص فوت شده به همسر، نیاز به ارائه یک سری مدارک وجود دارد. این مدارک بسته به شرایط شخص متوفی، متفاوت است. همان طور که گفتیم، متوفی ممکن است تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی یا نیروهای مسلح باشد. در همین راستا، همسر باید از مدارک مورد نیاز جهت انتقال حقوق هر نهاد اطلاع داشته باشد.

در این قسمت، مدارک لازم برای انتقال حقوق متوفی به همسر تامین اجتماعی و نیروهای مسلح را بررسی کرده ایم. بنابراین جهت تهیه و ارائه این مدارک، با چالشی رو به رو نخواهید شد.

در حال حاضر، بخش قابل توجهی از جامعه تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند. حقوق این افراد در صورت فوت، به همسرشان منتقل خواهد شد. اگر چه این موضوع هم شرایطی قانونی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد. به هر حال، مدارک لازم جهت انتقال حقوق شخص فوت شده تامین اجتماعی به همسر، شامل موارد زیر هستند

• اصل و تصویر شناسنامه و کارت ملی متوفی
• اصل و تصویر گواهی فوت
• اصل و تصویر شناسنامه و کارت ملی ورثه
• اصل و تصویر سند ازدواج دائم
• اصل و تصویر گواهی انحصار وراثت
• وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
• اسناد مربوط به بیمه
• گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان
• تنظیم درخواست بازماندگان برای دریافت مستمری

حقوق افراد تحت پوشش نیروهای مسلح هم پس از فوت، قابل انتقال به همسرشان است. متقاضیان این گروه هم جهت انتقال حقوق، باید یک سری مدارک ارائه دهند. مدارک لازم برای انتقال حقوق متوفی به همسر نیروهای مسلح هم تقریبا مشابه تامین اجتماعی است. برخی از مهم ترین مدارک مورد نیاز جهت این امر، عبارتند از:

•  کپی صفحه اول و دوم شناسنامه متقاضی و متوفی
•  انحصار وراثت متوفی
•  گواهی فوت
•  صفحه اول و دوم شناسنامه و کارت ملی متوفی
•  عقدنامه همسر دائمی متوفی
•  گواهی اشتغال به تحصیل فرزند ذکور

در بخش قبل، مدارک مورد نیاز جهت انتقال حقوق بیمه شده تامین اجتماعی به همسر را توضیح دادیم. جمع آوری تمامی این مدارک ساده بوده و تنها یک مورد پیچیدگی های قانونی بیش تری دارد. این مدرک، گواهی انحصار وراثت است. در این قسمت، نحوه حصر وراثت جهت انتقال حقوق متوفی به همسر را توضیح می دهیم. به این ترتیب، جهت دریافت این مدرک و انتقال حقوق با مشکلی مواجه نخواهید شد. مراحل کلی انجام فرایند انحصار وراثت، به شرح ذیل هستند:

•  ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
•  مراجعه به دفاتر اسناد رسمی
•  مراجعه به شورای حل اختلاف محل زندگی متوفی
•  انتشار آگهی در روزنامه کثیر الانتشار
•  صدور مدرک انحصار وراثت

ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

اولین گام جهت اخذ گواهی انحصار وراثت، ثبت درخواست از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی است. برگ انحصار وراثت جهت انتقال حقوق متوفی به همسر تامین اجتماعی الزامی است. بنابراین حتما باید این فرایند طی شود. ثبت درخواست در دفاتر قضایی توسط همسر متوفی یا فرزندان او امکان پذیر است.

مراجعه به دفاتر اسناد رسمی

بعد از ثبت درخواست در دفاتر قضایی، یک فرم استشهادیه توسط دفتر به متقاضی ارائه می گردد. در این فرم باید اطلاعات کامل وراث متوفی از جمله زن و فرزندان، ثبت شود. هم چنین، سه شاهد باید گواهی دهند که اطلاعات همه وراث در استشهادیه ذکر شده است. شاهدها باید از آشنایان متوفی بوده اما اقوام درجه یک او نباشند. در ادامه جهت انتقال حقوق متوفی به همسر نیروهای مسلح یا تامین اجتماعی، شهود باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند. در واقع، گواهی شهود ثبت محضری خواهد شد.

مراجعه به شورای حل اختلاف محل زندگی متوفی

بعد از ثبت درخواست از طریق دفتر قضایی، متقاضی باید به شورای حل اختلاف مراجعه کند. درخواست انحصار وراثت مستقیما روی سیستم شورا ارسال خواهد شد. بنابراین پس از ثبت، پیامک ابلاغیه مراجعه برای متقاضی ارسال می گردد. متقاضی یا وکیل هنگام مراجه به شورای حل اختلاف، باید مدارک لازم را همراه داشته باشد. عقدنامه، کارت ملی و شناسنامه وراث، گواهی فوت و استشهادیه انحصار وراثت، برخی از این موارد هستند.

انتشار آگهی در روزنامه کثیر الانتشار

در مرحله بعدی انحصار وراثت جهت انتقال حقوق متوفی به همسر، یک آگاهی در روزنامه های کثیرالانتشار ثبت خواهد شد. این آگهی شامل اطلاعات کامل متوفی و وراث او خواهد بود. این گونه اگر وراث دیگری وجود داشته باشد، می توانند جهت احقاق حق خود به دادگاه مراجعه نمایند.

صدور گواهی انحصار وراثت

اگر تا یک ماه پس از صدور آگهی شخص ادعای وارث بودن نداشته باشد، گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد. این گواهی شامل اسامی تمامی وراث اعم از همسر یا همسران دائمی متوفی و فرزندان است. بنابراین مطابق آن، انتقال حقوق به همسر یا حتی به دختر و پسر متوفی انجام خواهد شد.

مراجعه به سازمان تامین اجتماعی

با طی کرد مراحل فوق، گواهی انحصار وراثت صادر می گردد. در مرحله بعدی انتقال حقوق متوفی به همسر تامین اجتماعی، متقاضی باید به سازمان تامین اجتماعی مراجعه نماید. در این مرحله باید گواهی انحصار وراثت و سایر مدارک مورد نیاز را همراه داشته باشید. ارائه برگ انحصار وراثت به سازمان و انتقاال حقوق، معمولا دارای مهلت مشخص ۹ ماهه است. بنابراین وارثان باید نهایتا ظرف ۹ ماه از فوت بیمه شده، اقدامات لازم را انجام دهند. در صورتی که طی این بازه زمانی اقدامات لازم انجام نشوند، ممکن است انتقال حقوق با مشکل مواجه شود.

حقوق کارکنان نیروهای مسلح هم در صورت فوت، به همسر آن ها منتقل می شود. البته در صورتی که دارای دختر مجرد یا پسر زیر ۱۸ سال باشند، بخشی از حقوق هم به فرزندان انتقال می یابد. طبق قانون انتقال حقوق متوفی به همسر نیروهای مسلح، ۵۰ درصد حقوق مربوط به همسر متوفی است. در صورتی هم که فرد چند همسر داشته باشد، حقوق به صورت مساوی بین آن ها تقسیم خواهد شد. ضمن این که ۲۵ درصد حقوق به فرزند دختر و ۲۵ درصد به فرزند پسر اختصاص خواهد یافت.
نکته قابل توجه در رابطه با انتقال حقوق متوفی نیروهای مسلح به همسر، اطلاع از مراحل انجام این کار است. در این باره باید بگوییم که اکثر مراحل با انتقال حقوق تامین اجتماعی شباهت دارد. به طور کلی، مراحل انتقال حقوق متوفی به همسر برای نیروهای مسلح، شامل دو مرحله اصلی زیر هستند:

•  جمع آوری مدارک مورد نیاز
•  مراجعه به سازمان نیروهای مسلح

جمع آوری مدارک مورد نیاز

در بخش ابتدایی مطلب، مدارک لاز برای انتقال حقوق متوفیان نیروهای مسلح را به صورت کامل بیان کردیم. بنابراین اکنون می دانید چه مدارکی جهت این امر مورد نیاز خواهد بود. از جمله مهم ترین مدارک لازم برای انتقال حقوق، گواهی انحصار وراثت است. در بخش قبل، مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت را بررسی کردیم. شیوه اخذ انحصار وراثت برای متوفیان نیروهای مسلح هم مانند انتقال حقوق متوفی به همسر تامین اجتماعی است. بنابراین باید مراحلی لازم را به صورت گام به گام طی کرده و برگ انحصار وراثت را دریافت نمایید.

مراجعه به سازمان نیروهای مسلح

پس از جمع آوری مدارک، نوبت به ارائه آن ها و ثبت درخواست انتقال حقوق می رسد. بدین منظور، باید به سازمان نیروهای مسلح مراجعه نمایید. با تکمیل فرم انتقال حقوق، فرایند مطابق قانون و بر اساس حکم انحصار وراثت انجام می گیرد. متقاضیان این بخش هم باید در اسرع وقت جهت انتقال حقوق متوفی به همسر نیروهای مسلح اقدام کنند. زیرا سازمان نیروهای مسلح هم معمولا جهت انتقال حقوق، یک سری محدودیت های زمانی در نظر می گیرد. در صورتی که دیر اقدام شود، ممکن است متقاضی با مشکلات گوناگونی مواجه گردد.

در بسیاری از موارد، افراد هنگام بازنشستگی فوت می کنند. طبق قوانین کشور، شخص بازنشته تا زمانی که در قید حیات باشد، مستمری دریافت می کند. پس از آن هم حقوق بازنشستگی به همسر وی انتقال می یابد. نحوه انتقال حقوق متوفی به همسر برای بازنشستگان هم کاملا مشابه کارمندان است. به این صورت که متقاضیان باید مدارک لازم را جمع آوری نموده و به سازمان مربوطه ارائه دهند. بازماندگان بازنشستگان تامین اجتماعی، باید پس از جمع آوری مدارک به سازمان مراجعه نمایند. بازماندگان بازنشسته نیروی مسلح هم باید از طریق همین سازمان اقدام کنند.

مدارک مورد نیاز برای انتقال حقوق بازنشستگی به همسر هم مواردی است که در بخش ابتدایی مطلب بیان کردیم. بنابراین اگر قصد انتقال حقوق متوفی به همسر تامین اجتماعی را دارید، ابتدا باید این مدارک را آماده نمایید. جهت انتقال حقوق بازنشستگی نیروهای مسلح به همسر هم باید مدارک مربوطه جمع آوری شوند. در صورت تکمیل بودن کلیه مدارک، انتقال حقوق بازنشستگان به همسر در کم ترین زمان ممکن انجام می گیرد. بنابراین همسران متوفیان بازنشسته، مسیر دشواری جهت انتقال مستمری پیش رو نخواهند داشت.

یکی از سوالات رایج در رابطه با انتقال حقوق بازنشستگی، مربوط به انجام این کار در زمان حیات است. بسیاری از افراد می خواهند بدانند که آیا در زمان حیات، امکان انتقال رسمی و قانونی حقوق وجود دارد یا خیر. در این رابطه باید بگوییم که امکان انتقال حقوق متوفی به همسر نیروهای مسلح و تامین اجتماعی در زمان حیات وجود ندارد. بنابراین بازنشستگان باید از پرداخت هزینه و انجام اقدامات مختلف در این رابطه خودداری کنند. زیرا چه در قوانین تامین اجتماعی و چه قوانین نیروهای مسلح، شرایط انتقال مستمری در زمان حیات فراهم نیست.

 برخی مستمری بگیران دغدغه مطالبه حقوق بازنشستگی توسط دیگر وارثان بعد از مرگ خود را دارند. دقت داشته باشید که در وهله اول، ۵۰ درصد حقوق به همسر مرد متوفی تعلق می گیرد. ۲۵ درصد به فرزند دختر و ۲۵ درصد هم فرزند پسر تعلق می گیرد. البته این در شرایطی است که فرزند پسر زیر ۱۸ سال یا در حال تحصیل باشد. فرزند دختر هم باید مجرد باشد. در غیر این صورت، انتقال حقوق متوفی به همسر ۱۰۰ درصد خواهد بود.

با وجود این، باز هم برای این نگرانی بازنشستگان راه حل قانونی وجود دارد. آن ها می توانند درخواست خود را در وصیت نامه شان درج کنند. سپس وصیت نامه قانونی را در اختیار همسر، وکیل یا شخصی معتبر قرار دهند. یکی از مدارک مورد نیاز حین انحصار وراثت، همین وصیت نامه است. بنابراین حین ارائه این مدرک، حقوق بازنشستگی به صورت قانونی به همسر منتقل خواهد شد. حتی اگر فرزند واجد شرایط دیگری هم وجود داشته باشد. بنابراین در صورت تمایل به انتقال حقوق متوفی به همسر تامین اجتماعی در قید حیات، باید وصیت نامه تنظیم کنید.

یکی از سوالات رایج بازماندگان، مربوط به مبلغ بیمه تامین اجتماعی بعد از فوت چقدر است. در واقع می خواهند بدانند چه مبلغی به عنوان مستمری فوت شده تامین اجتماعی، پرداخت می شود. در این باره باید بگوییم که مبلغ مستمری، بر اساس فرمول زیر محاسبه می گردد:

حداقل مستمری پرداختی=  حداقل دستمزد سال فوت * سنوات پرداخت حق بیمه تقسیم بر ۳۰ 

البته امکان محاسبه آنلاین مستمری بازماندگان تامین اجتماعی هم وجود دارد. جهت این امر، ابتدا باید مراحل قانونی انتقال حقوق متوفی به همسر نیروهای مسلح یا تامین اجتماعی انجام گیرد. سپس فیش مستمری بازمانده متوفی را دریافت نمایید. مبلغ دقیق مستمری، در این فیش قابل مشاهده است.